Het debat over duurzame ontwikkeling, groei, koolstofemissies en zo meer is goed op gang gekomen. Gelukkig maar. De ecologische crisis is een feit en er moet zeer snel gehandeld worden om te redden wat nog kan gered worden. En misschien moet hier voor alle duidelijkheid nog even vermeld worden dat niet onze planeet gevaar loopt, maar wel de mensheid. Zullen mensen op deze aarde kunnen overleven? En wellicht moet daar een tweede vraag aan toegevoegd worden: zo ja, welke mensen? Het milieu bedreigt de armen meer dan de rijken, dat is ook geweten.
Voor sommigen betekent dit dat we moeten 'ont-groeien', dat onze economie moet krimpen in plaats van verder te groeien.Ik wil in dit bericht kort uitleggen waarom ik dat geen goed idee vind.
Het idee van de krimp is bijzonder actueel omdat het boek van Tim Jackson is vertaald: Welvaart zonder groei. En ik wil er meteen op wijzen dat aan het eind van het boek de auteur zelf op twee belangrijke nuanceringen wijst: We moeten groei van materieel verbruik stopzetten en een eind maken aan het consumentisme. In de westerse wereld is welvaart zonder groei een financiële en ecologische noodzaak.
Hiermee is mijn eerste bezwaar tegen een algemene krimp al verwoord: in de derde wereld is er zeker nog groei nodig, dat we over die groei in onze rijke landen moeten nadenken is een feit.
Mijn tweede bezwaar houdt verband met de groei van het 'materieel verbruik': hier kan ik alleen maar mee akkoord gaan. Maar dat betekent dus dat de groei van immaterieel verbruik wel kan, ook in onze westerse wereld.
Het lijkt allemaal zo evident, maar de voorstanders van krimp gaan daar meestal aan voorbij. Vandaar dat het idee van 'ont-groeien' helemaal niet correct is. Wat wel en zeer dringend moet gebeuren is het verminderen van onze ecologische voetafdruk. En dat is iets helemaal anders.
De reden waarom dit hele debat zo vaak verwarrend is, is dat er ook binnen de ecologische beweging grote meningsverschillen bestaan.
Voor sommigen is het voldoende de 'groei' te verdelen: iets minder hier, iets meer in de derde wereld. Echter, dit kan nooit lukken als niet ook het hele economische systeem wordt bekeken. Minder groei hier, dat hebben we gemerkt tijdens de economische crisis, betekent meteen meer werkloosheid en snoeien op de sociale zekerheid. Dat lijkt me dus geen goed idee, laat staan dat mensen dit een aantrekkelijke boodschap kunnen vinden.
Voor anderen moet het economisch systeem inderdaad volledig veranderen, maar zij denken dan aan een terugkeer naar 'gemeenschappen', met de invoering van gemeenschapssolidariteit, grote families, kleinschalige produktie, en zo meer. Ook hier gedaan met sociale rechten. 'Staat' en 'ontwikkeling' zijn voor de voorstanders van die ideeën trouwens uit den boze.
Ik denk dat we iets meer moeite zullen moeten doen om iets orgineels te bedenken. Want willen we echt onze mobiele telefoons en ons internet opgeven? Geen auto's en vliegtuigen meer produceren? Geen herverdeling van inkomens meer organiseren?
Het lijkt me duidelijk dat we af moeten van de groeidwang en dat we zeer zorgvuldig moeten nadenken in welke sectoren we kunnen en willen groeien en in welke niet. Dit debat is bijzonder belangrijk en ik hoop dat erg veel mensen het boek van Jackson zullen lezen. Misschien zullen ze ook mijn hoofdstuk over de 'wenselijkheid van ontwikkeling' willen lezen.
Een uitgebreid artikel over 'ont-groeien' kan men vinden op:
http://www.scribd.com/doc/23323620/De-Growth-or-Other-Growth-Francine-Mestrum-PhD-Www-globalsocialjustice-com
Geen opmerkingen:
Een reactie posten